โปรแกรม SPSS

โปรแกรม SPSS คืออะไร มีขั้นตอนการใช้เพื่อการวิเคราะห์ข้อมูลอย่างไร ?

              “โปรแกรม SPSS คืออะไร” อาจเป็นคำถามของใครหลายคนที่ต้องทำงานวิจัย โดยเฉพาะเมื่อมีการออกแบบสอบถาม เพื่อเก็บข้อมูลบางอย่างแล้วต้องการตัวช่วยสำหรับการวิเคราะห์ข้อมูลต่างๆ ก็มักจะได้ยินความสามารถของโปรแกรม SPSS นี้อยู่บ่อยครั้งว่าช่วยวิเคราะห์ข้อมูลทางสถิติได้ แต่เรื่องนี้จริงเท็จแค่ไหน? ความจริงแล้วโปรแกรม SPSS คืออะไร และควรมีความรู้เกี่ยวกับการทำงานวิจัยมากน้อยเท่าใดจึงจะสามารถใช้งานโปรแกรมได้อย่างมีประสิทธิภาพ มาดูคำตอบพร้อมๆ กันเลย

 

โปรแกรม SPSS คืออะไร ?

              SPSS ย่อมาจาก Statistical Package for the Social Science คือ โปรแกรมที่ช่วยวิเคราะห์ข้อมูลทางสถิติให้ออกมาเป็นรูปแบบต่างๆ เช่น ตาราง แผนภูมิ หรือกราฟต่างๆ สามารถบันทึกและสร้างไฟล์ข้อมูลตามความต้องการ ไม่ซับซ้อน เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการประมวลผลข้อมูลที่แม่นยำ เรียกว่า เป็นโปรแกรมที่ช่วยในการเก็บรวบรวมข้อมูลมาวิเคราะห์ให้สามารถอ่านและทำความเข้าใจหรือนำไปต่อยอดได้ง่ายมากขึ้น

 

โปรแกรม SPSS ใช้ทำอะไรได้บ้าง

             โดยการวิเคราะห์ข้อมูลของโปรแกรม SPSS จะสามารถจัดแบ่งได้เป็น 3 ประเภท ดังนี้

การวิเคราะห์ข้อมูลของโปรแกรม SPSS ขั้นพื้นฐาน

             การใช้งานโปรแกรม SPSS สามารถใช้งานได้ตั้งแต่เรื่องที่เกี่ยวข้องกับการใช้ชีวิตประจำวัน อย่างเช่น การทำบัญชีค่าใช้จ่ายของครอบครัว การวิเคราะห์ความพึงพอใจต่อสิ่งต่างๆ และการวิเคราะห์ทัศนคติ เป็นต้น โดยการใช้โปรแกรม SPSS ควรมีความรู้เกี่ยวกับเรื่องพื้นฐานด้านสถิติ อย่างเช่น ค่าความถี่ (Frequency) ค่าร้อยละ (Percentage) ค่าเฉลี่ยเลขคณิต (Mean) และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) เป็นต้น 

              โดยการใช้งานโปรแกรม SPSS สามารถจัดการและนำเสนอข้อมูล เช่น การวิเคราะห์ข้อมูล การนำเสนอข้อมูลในรูปแบบต่างๆ หรือการจัดเก็บข้อมูลในลักษณะต่างๆ อย่างการสร้างแฟ้มข้อมูล การปรับปรุงแก้ไขข้อมูล ทำให้ผู้ใช้งานสะดวกมากขึ้นได้ด้วย

การใช้ SPSS ในการวิเคราะห์ข้อมูลทางสถิติ

 

              รูปแบบการใช้งานโปรแกรม SPSS ในการวิเคราะห์ข้อมูลทางสถิติจะดูซับซ้อน เพราะเป็นการนำเอาเทคนิคทางสถิติเข้ามาร่วมใช้ด้วย โดยมีทั้งการวิเคราะห์แบบเบื้องต้น เช่น ค่าเฉลี่ย ร้อยละ ค่าฐานนิยม ค่าแสดงตำแหน่งของข้อมูลอย่างควอไทล์ หรือการนำเสนอในรูปแบบกราฟ การแจกแจงความถี่ในรูปแบบของตาราง ฯลฯ ไปจนถึงการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยเทคนิคทางสถิติ เช่น การใช้ Factor Analysis, Discriminant Analysis เป็นต้น

การจัดการข้อมูล และผลลัพธ์

 

 

             โปรแกรม SPSS ยังมีความสามารถในการจัดเก็บหรือดำเนินการกับข้อมูลในรูปแบบต่างๆ นอกจากการ copy paste หรือ delete แล้วยังสามารถเปลี่ยนรูปข้อมูล เลือกข้อมูล และส่งผลลัพธ์ที่ได้รับการดำเนินการแล้วไปอยู่ในรูปแบบ Text, รูปแบบ Graphic หรือรูปแบบ HTML ได้ด้วย

ภาพรวมขั้นตอนการวิเคราะห์ข้อมูล SPSS

             เมื่อมีการเก็บข้อมูลสำหรับการศึกษาตามหัวข้อวิจัย ไม่ว่าจะเป็นในรูปแบบของแบบสอบถามออนไลน์หรือแบบสอบถามออฟไลน์ก็ตาม สามารถนำมาใช้ร่วมกับโปรแกรม SPSS ได้ โดยมีขั้นตอนพื้นฐาน ดังนี้

การเตรียมข้อมูลให้พร้อมทำการวิเคราะห์

             การเตรียมข้อมูลให้พร้อมสำหรับการวิเคราะห์ คือ การจัดเก็บผลลัพธ์ของแบบสอบถามที่ได้ โดยจะมีการกำหนดชื่อรหัสให้กับข้อคำถามที่มีการจัดเก็บข้อมูลและชื่อของตัวแปร รวมถึงทำการกำหนดมาตรวัดต่างๆ ของตัวแปร เพราะการใช้โปรแกรม SPSS จะต้องมีการใส่ข้อมูลที่ได้มาจากแบบสอบถามลงในตารางของโปรแกรมเพื่อให้มีการวิเคราะห์สรุปกันต่อไป

การเลือกใช้สถิติที่เหมาะสม

             โปรแกรม SPSS สามารถตอบโจทย์การวิจัยได้หลากหลาย รวมไปถึงเรื่องของสถิติด้วย โดยการเลือกใช้สถิติที่เหมาะสมนั้นจะขึ้นอยู่กับการตั้งสมมติฐานงานวิจัยว่าเหมาะสมกับสถิติแบบใด 

สำหรับประเภทของสถิติ นักคณิตศาสตร์ได้แบ่งออกเป็น 2 สาขาใหญ่ด้วยกัน ได้แก่

• สถิติพรรณนา หรือ Descriptive Statistics เป็นการบรรยายลักษณะของข้อมูลที่ได้มีการเก็บรวบรวมมา ซึ่งอาจจะแสดงอยู่ในรูปของค่าเฉลี่ย มัธยฐาน ฐานนิยม ร้อยละหรือส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน เป็นต้น มักมีการแสดงผลเป็นแบบตารางเพื่อข้อมูลที่แน่ชัด
• สถิติเชิงอนุมานหรือ Inferential Statistics เป็นสถิติที่มาจากการวิเคราะห์ข้อมูลที่รวบรวมมาจากกลุ่มตัวอย่าง โดยมักจะมีการใช้ทฤษฎีความน่าจะเป็นเข้ามาร่วมด้วย เช่น การประมาณค่าทางสถิติ การทดสอบข้อมูลทางสถิติ เป็นต้น
  
  

การเลือกตัวแปรที่ต้องการนำมาวิเคราะห์

             ในการเก็บข้อมูลงานวิจัยจะต้องมีการใช้ตัวแปรมากมายเพื่อให้ข้อมูลที่ตอบรับกับวัตถุประสงค์ของงานวิจัยที่ตั้งไว้ โดยในการนำข้อมูลไปวิเคราะห์หรือสรุปผลต่อ จะต้องให้ความสำคัญกับการเลือกตัวแปรที่จะเป็นคำตอบ พร้อมกับตรวจเช็กการใช้มาตรวัดเพื่อให้ผลที่สามารถนำไปใช้ได้อย่างถูกต้องด้วย

ประโยชน์ของการใช้ SPSS วิเคราะห์ข้อมูลแบบสอบถาม

             ในการออกแบบสอบถามเพื่อทำการวิจัยตลาดย่อมมีการเก็บข้อมูลมากมาย เพื่อนำมาใช้ทำการวิเคราะห์ซึ่งถ้าหากเกิดความล่าช้าหรือผิดพลาด อาจสร้างความเสียหายให้กับงานวิจัย องค์กรหรือธุรกิจได้ โดยเฉพาะในการวิเคราะห์พฤติกรรมผู้บริโภคเพื่อการพัฒนาผลิตภัณฑ์หรือกลยุทธ์ทางการตลาดที่ต้องอาศัยความเร็วและความแม่นยำของผลลัพธ์สูง 

             ดังนั้น การใช้งานโปรแกรมวิเคราะห์ข้อมูล SPSS จะช่วยลดเวลาและความผิดพลาดในการวิเคราะห์เรียกได้ว่าช่วยประหยัดต้นทุนได้มาก อีกทั้งยังสามารถนำข้อมูลมาใช้ต่อในรูปแบบที่ต้องการได้อย่างง่ายดายอีกด้วย 

             สำหรับการใช้โปรแกรม SPSS อาจมีความซับซ้อนสำหรับมือใหม่ที่ยังไม่เคยใช้โปรแกรมหรือวิเคราะห์ข้อมูลสถิติมาก่อน เพราะจะต้องมีการเรียนรู้เรื่องของการทำสถิติในเบื้องต้น หรือลึกลงไปบางส่วนเสียก่อน ในปัจจุบันจึงมีการพัฒนาแพลตฟอร์มสำรวจแบบสอบถาม ออนไลน์ ที่ช่วยให้สามารถนำผลสำรวจจากแบบสอบถามออนไลน์มาประมวลผลได้ทันที โดยไม่ต้องนำข้อมูลจากแบบสอบถามกระดาษมาใส่เข้าโปรแกรมประมวลผลทางสถิติ แล้วจึงประมวลผลลัพธ์ และหาค่าทางสถิติ